C-Buddy project

Wat

Het C-Buddy project stelt zich tot doel om mensen die drugs gebruiken of gebruikt hebben (PWUD[1]) en besmet zijn met het Hepatitis C  te informeren en te ondersteunen bij een behandeling . Deze Hepatitis C-behandeling is een moeizaam proces en heeft heel wat consequenties op verschillende levensgebieden van de (ex-)gebruiker en zijn/haar omgeving. En ook al zijn de nieuwe behandelingen minder ingrijpend, toch ervaren mensen die drugs gebruiken nog heel wat barrières om in te stappen in deze behandeling. Velen onder hen geraken niet probleemloos tot bij de specialist, zitten nog met heel wat vragen, … niet alles is altijd even helder en duidelijk.

Met het C-Buddy project willen we ertoe bijdragen dat deze barrières kleiner worden en dat mensen die voorheen uitgesloten werden voor deze behandelingen, wel in aanmerking kunnen komen om deze behandeling tot een goed einde te brengen. Dit doen we door concrete informatie te verstrekken over Hepatitis C  (manieren van transmissie, preventie, mogelijkheden om je te laten testen en waar, mogelijkheden voor behandeling…) en indien nodig te ondersteuningen te bieden doorheen de verschillende fases van de behandeling.

Het C-Buddy project startte in 2009 als pilootproject binnen Free Clinic, maar diende bij gebrek aan middelen een jaar later al te worden stopgezet. Toch bleven we binnen Free Clinic verder inzetten op dit thema,  ondermeer door het inzetten van een Hepatitis C-verpleegkundige. In 2015 kon het C-Buddy project dan toch terug opgestart worden en sinds 2019 maakt het deel uit van het GIG (Gezondheidspromotie bij Injecterend Gebruik).

Doelgroep

De doelgroep waarop we ons richten zijn mensen die drugs gebruiken (gebruikten) (PWUD[1]) en besmet zijn met het Hepatitis C  (of zich hierover zorgen maken). We richten ons voornamelijk naar mensen die woonachtig zijn in Antwerpen en omgeving.

Inzet van buddy’s

Informatie en ondersteuning blijft nodig – ook met de nieuwe behandelingen. Ondersteuning die niet altijd vanuit de omgeving van de persoon die drugs gebruik(t)e of vanuit de hulpverlening mogelijk is, omdat de kennis daar vaak niet aanwezig is of onvoldoende. Omwille van hun verleden als persoon die drugs gebruik zijn vaak heel wat banden met sociale netwerken niet meer aanwezig, en staan ze er soms helemaal alleen voor. Wanneer dit zorgnetwerk onvoldoende aanwezig is (zowel mentaal, als ondersteuning in een aantal praktische zaken) kunnen hiervoor ervaringsdeskundigen (buddy’s) ingezet worden die zelf de behandeling (met succes) hebben doorgemaakt.

De ondersteuning door buddy’s komt niet in de plaats van het reguliere aanbod van hulpverlening, maar zijn is aanvulling op het huidige hulpverleningsaanbod, waar we ons bij aansluiten. Buddy’s zijn personen waar mensen op kunnen terugvallen in moeilijke periodes zonder het gevoel te hebben dat er een “hulpverlening” is, maar ondersteunend en helpend. Vanuit hun eigen ervaringen kunnen de buddy’s een meerwaarde betekenen naar mensen die twijfelen om de behandeling te starten en naar mensen die de behandeling effectief gestart zijn, hen eraan herinneren hoe belangrijk de afspraken zijn, medicatie ter plaatse brengen, hulpverleners verwittigen indien nodig, helpen om andere zaken op punt te stellen om zo levenskwaliteit en dus ook gezondheid te bevorderen.

Alle stappen binnen de verschillende fases van de Hepatitis C care cascade worden in nauwe samenspraak met het professionele team genomen. Een constante coaching en opvolging vanuit het professionele team naar het C-Buddy team is dan ook aan de orde.

Opdracht

We zien verschillende taken voor deze buddy’s, dit zowel in een voortraject, tijdens de behandeling zelf  en als nazorg.

1. In een voortraject:
   1. Mensen informeren en inlichten over wat hepatitis C is, hoe dit wordt overgedragen. Duidelijke preventie boodschappen geven.
   2. Mensen informeren over de screeningsmogelijkheden en hen hiertoe motiveren.
   3. Mensen informeren over de voor- en nadelen van de behandeling. Mensen met meer specifieke vragen toeleiden naar de juiste diensten.
   4. Mensen toeleiden naar screening en eventueel behandeling. (toeleiden kan zeer letterlijk genomen worden: meegaan naar een screening, meegaan naar een eerste gesprek met hulpverlening / arts)
2. Tijdens de behandeling
   1. Opvolgen van de agenda, mensen herinneren aan afspraken.
   2. Verhogen / ondersteunen van compliance (therapietrouw). Indien dit misloopt, wordt er samen met het professionele team bekeken hoe dit kan opgevangen en kunnen er systemen op maat geïnstalleerd worden waar de buddy deel van uit kan maken.
   3. De belangrijkste taak van een buddy is een emotionele ondersteuning (en praktische ondersteuning) bij behandeling van hepatitis C van (ex)druggebruikers, Dit vanuit een gelijk(w)aardige positie en mens zijn.
3. Nazorg
   1. Psycho-educatie samen met hulpverlening.
   2. Specifieke aandacht voor het “zwarte gat” na de therapie.
   3. Harm reduction voor herbesmetting

Om de buddy’s of peer werkers een goede ondersteuning te kunnen laten bieden hebben zij zelf nood aan een sterke ondersteuning en coaching. Tevens dienen de grenzen  van peer werkers goed bewaakt te worden, het nl. is niet de bedoeling dat ze als hulpverlener aan de slag gaan of als manusje van alle werk.

Team

• Griet Maertens: teamleider en hepatitis C referentieverpleegkundige
• Stefan Bratovanov : medewerker C-Buddy
• Werner De Keyzer:medewerker C-Buddy
• Vrijwilligersteam: Britt en Danny

Samenwerkingspartners binnen het Antwerps Model

• C-Buddy project
• ZNA, dr S Bourgeois
• MSOC Free Clinic: dr C Matheï
• GIG Spuitenruil provincie Antwerpen: Werner Bosschaerts
• GIG Vlaanderen: Tessa Windelinckx

[1] PWUD = people who use drugs, mensen die drugs gebruiken.

Internationale erkenning van het Antwerpse model:

Internationaal wordt het Antwerps model erkend als good practice. Een klein maar fijn project met goede resultaten waar mensen baat bij hebben.  We mochten de afgelopen jaren dit model toelichten op diverse op verschillende congressen van het INSHU en EuroHarmReduction.  Op het INSHU2019 werd prof dr C Matheï gevraagd om  15 jaar Hepatitis C management binnen Free Clinic toe te lichten.

Vanuit onze praktijkervaring zijn we (GIG – Spuitenruil Vlaanderen en C-Buddy) betrokken bij een capacity building training georganiseerd door het HepatitisC initiative.

In 2019 werd het Antwerps model mee opgenomen in twee publicaties rond good practice modellen (zie downloads/links).